مهارت تصميم گيري

يكي از مهارتهاي مهم سالم زيستن ، مهارت تصميم گيري است. همه افراد در زندگي خود با موقعيت هاي تصميم گيري روبرو هستند. ولي ناآگاهي و عدم تسلط بر اين مهارت ، باعث تصميم هاي نادرست و مشكلات متعدد د رزندگي مي شود . مهارت تصميم گيري ، يكي از مهارتهايي است كه به دانش آموزان كمك مي كند تا موقعيت هاي تصميم گيري درباره اقدام به ، يا انصراف از رفتارهاي پرخطر را شناخته و پيامدهاي هر اقدامي را قبل از انجام آن دريابند تا بتوانند تصميم درستي بگيرند و سلامت خود را تضمين كنند.

ممكن است سؤال كنيد افرادي كه اقدام به رفتارهاي پرخطر كردند نيز بالاخره نوعي تصميم گيري را انجام داده اند ، اگرچه رفتارشان سالم نبوده. آيا روشهاي تصميم گيري مختلفي وجود دارد؟ اگر چنين است كدام تصميم گيري ها سالم و كدام ناسالم هستند ؟ آري ، روشهاي مختلفي براي تصميم گيري وجود دارد كه فقط يكي از آنها درست است و ساير انواع تصميم گيري ها نادرستند و به مشكلات ديگري خواهند انجاميد.در اين جا به طور خلاصه ، به تعدادي از انواع تصميم گيري ها اشاره مي شود :

انواع تصميم گيري

1-   تصميم گيري احساسي – در اين نوع تصميم گيري زيربناي تصميم ها ، احساسات آگاهانه يا ناآگاهانه افراد است. احساساتي مانند ترس ، شرم ، خشم ، احساس گناه يا عذاب وجدان ، احساس مسئوليت بي دليل يا غير منطقي يا افراطي و مواردي از اين قبيل ، اساس تصميم گيري قرار مي گيرند. اين د رحال ياست كه احساسات انسان زودگذر است و نمي تواند مبناي تصميم گيري باشد.زيربناي تصميم گيري بايد تفكر نقادانه باشد كه در مبحث گذشته به آن اشاره شد.ناآگاه ياز اصول تصميم گيري و ضعف در بكارگيري  تفكر نقاد ، منجر به تصميم گير يااحساسي مي شود .

2-   تصميم گير ي اجتنابي – در اين نوع تصميم گير ي، فرد سعي مي كند تا آنجا كه امكان دارد تصميم گيري را به تعويق بيندازد. كار امروز را به فردا انداختن ، نمونه مشخص اين نوع تصميم گيري است.معمولا زير بناي اين نوع تصميم گيري نيز نوعي تر س يا اضطراب است.

3-   تصميم گير ي مطيعانه – در اين نوع تصميم گيري فرد خود تصميمي نمي گيرد، بلكه مطيعانه تصميمي را كه ديگران گرفته اند اجرا مي كند.معمولا اين افراد اين انديشه را دارند كه چون ديگران كار خاصي را انجام مي دهند ما هم انجام مي دهيم ، اما البته اين سفسطه اي بيش نيست.اگر كاري ناسالم يا پر خطر است اين كه افراد زيادي آن را انجام مي دهند دليل بر مجاز بودن يا بي خطر بودن آن كار نيست.

4-   تصميم گير ي تكانشي – در اين نوع تصميم گيري ، فرد بدون آنكه به خود اجازه فكر كردن بدهد به صورت ناگهاني تصميم خاصي را مي گيرد.تصميم ها يتكانشي معمولا با عجله و شتاب زدگي گرفته مي شوند.به همين دليل ، فرد فرصت فكر كردن ندارد ، در نتيجه اين گونه تصميم ها معمولا مشكلات متعدد و فراواني به دنبال دارند.

5-   تصميم گير ي منطقي – تنها شكل تصميم گيري سالم ، تصميم گير ي منطقي است كه بر اساس تفكر ، بررسي و ارزيابي صورت مي گيرد.زير بناي اين نوع تصميم گيري ، تفكر نقاد است كه در قسمت قبل به آن پرداخته شد.

اصول تصميم گير ي منطقي

تصميم گيري منطقي و يا عقلاني داراي اصول متعددي است كه د ربرگه راهنماي تصميم گير ي منطقه آمده است.

برگه راهنماي تصميم گير ي منطقي

براي آنكه بتوانيد تصميم گير ي منطقه انجام دهيد بايد از اصول زير پيروي كنيد :

1-   نسبت به زمان و موقعيت تصميم گير ي هشيار باشيد. هنگام يكه به شرايط زير مواجه هستيد يعني آن كه با يك موقعيت تصميم گيري مواجه شده ايد و بايد تصميمي بگيريد. مثلا :

-          زماني كه مشكلي وجود دارد

-          شرايط زندگي شما به هم خورده است

-          بلاتكليف هستيد

-          ترديد داريد

-          از موضوعي نگراني داريد

-          آشفته و پريشان شده ايد

-          از شرايطي كه در آن قرار داريد ناراضي هستيد

-          موضوعي شما را نارحت مي كند

-          برسر دو راهي قرار گرفته ايد و ......

به هر حال زماني كه در مي يابيد در وضعيتي قرار گرفته ايد كه بايد براي آن تصميمي بگيريد ، فرايند تصميم گير ي آغاز مي شود.

2-   مومقعيت تصميم گيري را مشخص كنيد . در اين مرحله مشخص م يكنيد كه در باب چه مسئله اي بايد تصميم بگيريد. مثلا ممكن است لازم شود كه درباره ادامه ارتباط با يكي از دوستانتان كه معتاد شده است ، تصميم بگيريد.

3-   راه حل هاي مختلف و متعددي را مطرح كنيد. هنگامي كه موقعيت تصميم گيري مشخص شد سعي كنيد انواع مختلفي از حق انتخاب ها يا راه حل هاي مختلف را به دست آوريد. براي دستيابي به اين منظور :

-          بارش فكري كنيد

-          اطلاعات مختلف را جستجو كنيد

-          از ديگران كمك بخواهيد و

-          با مشورت و راهنمايي ، راههاي مختلف و متعددي را بيابيد.

4-   پيامدها و نتايج هر يك از راه حل ها را بررسي كنيد. با استفاده از تفكر «اگر ....آن وقت.......» و تفكر نقاد مشخص كنيد كه اگر آن كار را انجام دهيد چه مشكلاتي ايجاد مي شود.

5-   خود را به يك راه حل پايبند كنيد. زماني كه متوجه شديد كه يك راه حل مناسب است خود را به آن پايبند كنيد كه آن را انجام دهيد.ممكن است گاهي دلسرد شويد يا وسوسه شويد كه تصميم خود را زير پا بگذاريد. مهم است كه به تصميمي كه گرفته ايد وفا دار و پايبند باشيد مگر آنكه شواهد ، دلايل و يا مداركي نشان دهد كه تصميم شما اشتباه است.

6-   برنامه اجرايي تصميم خود را مشخص كنيد. تا كنون هر كار ي انجام داده ايد در حوزه فكر بوده ، حالا آن را اجرا كنيد. بهترين تصميم ها ي جهان تا زماني كه به اجرا درنيايند، هيچ فايده اي نخواهند داشت . پس برنامه اجرايي تصميم خود را به صورت گام به گام مشخص كنيد.

7-   تصميم خود را اجرا كنيد. در اين مرحله ، برنامه اي كه براي اجراي تصميم خود طراحي كرده ايد را اجرا كنيد.

8-   پيامدها و نتايج آنچه را كه اجرا كرده ايد را ارزيابي كنيد.بررسي كنيد كه آنچه را كه انجام داده ايد چه نتايجي داشته است. آيا به هدف خود رسيده ايد ؟ اگر نه كدام يك از مراحل بالا را به درستي طي نكرده ايد؟ دوباره اين مراحل را انجام دهيد؟

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: